Bilim Merkezleri, öncelikle çocukların ve gençlerin daha sonrasında da tüm yaş gruplarının bilimi etkili bir biçimde deneyimleyerek öğrenebilmelerine imkân tanıyan merkezlerdir. Okullardaki teorik bilginin pratiğe dökülerek pekiştirilme imkânı tanıyan bilim merkezleri topluma bilimi, sanatı, teknolojiyi sevdirmek adına yapılan en güzel çalışmalarının başında gelmektedir. Bilimin yanında sanat, teknoloji, mühendislik gibi alanları da sayıyoruz; çünkü bilim merkezleri aynı zamanda STE(A)M olarak adlandırdığımız (Science, Technology, Engine, Art, Math) alanlarının eğlenerek öğrenilmesine imkân tanıyan çeşitli etkinlikleri ve çalışmaları da bünyesinde bulundurmaktadır.
Ülkemizde gün geçtikçe sayıları hızla artan bilim merkezlerinin eğitime olan katkısı oldukça fazladır. Okullarında sıralarda oturarak öğrendikleri bilgileri pratik olarak deneyimleyerek öğrenmeye imkânı olmayan çocukların çeşitli atölye çalışmalarıyla ilgi alanlarını keşfedebildikleri, bilimin dilini anlayabildikleri alanlar olan bilim merkezlerinin daha da desteklenmesi ve sayılarının ve içeriklerinin dünyadaki diğer bilim merkezlerine ulaşabilmesi en büyük temennimiz.
Dünya üzerinde birbirinden farklı içeriği bünyesinde barındıran, 7’den 70’e herkesi heyecanlandıran bilim merkezleri bulunmaktadır. Bilim merkezlerinin de asıl amacı bu değil midir zaten? Toplumun ilgisini bilime, sanata, teknolojiye kısacası üretim yapabilecekleri alanlara çekmek. Dünyada adından çokça söz ettiren bilim merkezlerine baktığımızda işlevlerini fazlasıyla yerine getirdiklerini görebiliyoruz. Yalnızca ülkesi tarafından değil dünyanın her noktasından kişinin ilgi ve dikkatini çekmeyi başaran bilim merkezleri çoğu kişi kişiye de ilham olmaktadır.
Dünya bir bütün olarak bizim evimizdir. Yaşadığımız dünyanın daha iyi, temiz ve yaşanabilir bir hale gelebilmesi adına tüketimden çok üretime yönelmeliyiz. Bunun için de daha küçük yaşlarda başlayan bir eğitim söz konusudur. Dünyanın farklı uçlarında bulunan birçok ülke bunu bilim merkezleri gibi çalışmalarla küçük yaşlarda toplumlarına aşılamayı başarmışlardır. Öyle ki ellerinde bulunan bilim merkezleri gibi çalışmalar bizlere de ilham olmaktadır. Ülkemizin de aynı şekilde bunu başarabilmesi ve daha ileriye taşıyabilmesi için daha fazla gayret göstermeli ve üretime ilginin çekilmesi gerekmektedir. Bu sebeple dünyanın çeşitli noktalarında bulunan ve kişilere ilham olan bilim merkezlerini sizler için derledik. İyi okumalar dileriz!
1) Exploratorium
Listemize California’da bulunan Exploratorium ile başlıyoruz. Bu bilim merkezinde yok yok diyebiliriz. İçeride sizi gerçek deneyimlerle tanıştıracak çalışmalar bulunuyor. Bu da Exploratorium ’un tüm dünya tarafından ilgi görmesinin sebebi elbette. Peki neler yapabiliyorsunuz? Hemen cevaplayalım.
Exploratorium içerisinde robotlar tasarlayıp programlamak mümkündür. Aynı zamanda gerçek bir inek gözünün bölümlerini inceleyebiliyorsunuz. Sadece bunlarla da sınırlı kalınmıyor elbette. İçeride mesleki gelişim programlarına katılabiliyor, eğlenceli deneylerle bilimin farklı yönüyle tanışabiliyor ve çeşitli sergileri gezebiliyorsunuz.
Exploratorium’ dan bahsedip de herkes tarafından bir şekilde isminin duyulduğu ve bilim merkezi içerisinde de son derece popüler olan Tactile Dome hakkında ayrı bir alan ayırmamak olmaz elbette. Belki daha öncesinden ismini duydunuz; fakat Exploratorium içerisinde yer aldığını dahi bilmiyor olabilirsiniz. Peki nedir Tactile Dome? Bilmeyenler için açıklayalım; ‘Dokunsal Kubbe’ olarak Türkçeye çevrilen bu harika deneyim sizlere görme duyunuzu kullanmadan, zifiri karanlık içerisinde farklı bir yolculuk yapma imkânı sunuyor. Jeodezik bir planetaryumun içerisinde yalnızca dokunma duyunuzu kullanarak yolunuzu bulmanız gerekiyor. Bu yolda size eşlik edecek ve dokunsal duyunuzla bulacağınız ipuçları, alanlar bulunuyor. Eğer Tactile Dome ile harika bir deneyim yaşamaya karar verirseniz içeride bazen tırmanmanız bazen sürünmeniz bazen de yürümeniz gerektiğini bilmelisiniz. Bu sebeple içeriye yalnızca 7 yaşından büyükler ve tüm bunları yapmak için herhangi bir kısıtlaması bulunmayan kişiler alınıyor.
Öğrenmeyi eğlenceli hale getiren harika noktalardan biri olan Exploratorium, imkânı olan herkesin ziyaret etmesi gereken noktalardan birisidir.
2) The Ontario Science Centre
Kanada Toronto’da yer alan Ontario Bilim Merkezi içerisinde bilimle tanışmak son derece eğlenceli ve ilginç bir hal alıyor. Bilim merkezi içerisinde devasa boyutlarda bir planetaryum içerisinde harika gösterimlere katılabilir veya bilim şovlarının seyircisi olabilirsiniz.
Bilim merkezi içerisinde çocukların dokunarak, kurcalayarak kendi başlarına öğrenebilecekleri harika köşeler yer alıyor. Aynı zamanda bilim merkezinde teknoloji, bilim, sanat ve ‘Maker’ olarak adlandırdığımız hareket içerisinde eğlenceli ve bir o kadar da öğretici atölye çalışmaları yer alıyor. Bu atölye çalışmaları ile çocuklar kendi ürettikleri ürünleri eve de götürebiliyorlar. Bilimi sevdiren merkez Ontario Bilim Merkezi, yalnızca yüz yüze değil sanal etkinlikler de düzenlemektedir. Web siteleri üzerinden bu tarz etkinlikleri takip edebilir ve katılım gösterebilirsiniz.
3) Nemo
Amsterdam’da bulunan Nemo ile tanışınca insanın tekrardan çocuk olası geliyor. Köklerini 1923’te atmış olan bu bilim merkezi 2000 yılında gemi şeklinde özel olarak tasarlanmış 5 katlı binasında hizmet vermeye başlamıştır. Bu 5 katlı yapının içerisinde de yok yok diyebiliriz. Çocuklara özel olarak tasarlanmış bir bilim merkezidir; ancak yetişkinler de çocuklar kadar keyifli ve eğlenceli vakit geçirebilir.
Nemo çocuklar için dur durak bilmeden koşturup kurcalayabilecekleri devasa bir bina gibidir. İçeride deneyimleyebilecekleri yüzlerce farklı alan bulunmaktadır. Oyunlar, gölge oyunları, illüzyonlar, sinemalar, sergiler, tiyatrolar gibi birçok farklı etkinlik de bulunmaktadır. Tüm bu etkinliklerin ortak noktası ise bir şekilde bilimle bağlantılı olmalıdır.
Soruları çok olan, merak eden ve araştıran çocukların merkezi Nemo’nun aynı zamanda terası da son derece ünlüdür. Amsterdam’da neredeyse hiç yüksek yapı olmadığını düşünürsek bu güzel şehri tepeden izlemek isteyenler için Nemo’nun terası harika bir seçenektir. Terasında da birbirinden güzel oyunlar ve sergiler bulunduran Nemo herkesin ömründe en az bir kez deneyimlemesi gereken bilim merkezleri arasındadır.
4) California Academy of Sciences
Adından da anlayacağımız gibi California’da bulunan California Bilim Akademisi sürdürebilir doğanın harika örneklerini içerisinde barındıran bir noktadır. Doğaya zarar vermeden içerisinde var olunabileceğinin göstergesi olan California Bilim Akademisi’nin yemyeşil bir çatısı bulunmaktadır. İçeride birbirinden farklı canlı türüne ve özel olarak tasarlanan bir yağmur oranına ev sahipliği yapan bu harika yapı içerisinde bir mavi balina iskeletine ve bir T-rex iskeletine rastlamanız dahi mümkündür.
California Bilim Akademisi içerisinde bilime dair her şeyi bulabilirsiniz. Yüzlerce kişi kapasiteli planetaryumlarda keyifli gösterimlere girebilir veya içeride bulunan atölye çalışmalarına, etkinliklere katılabilirsiniz. Bilime, sanata ve doğaya ait heyecan verici sergiler içerisinde kendinizi kaybedebilirsiniz. Bilim akademisinin kitlesi genel olarak çocukları baz alarak kabul görülse de burada çocuklar kadar yetişkinler de keyifli vakit geçirebilmektedir. Ayrıca web siteleri üzerinden içeride bulunan canlıları 7/24 inceleyebilmeniz de mümkündür.
5) The Deutsches Museum – Germany
Almanya’nın Münih kentinde yer alan Deutsches Museum, dünyanın en büyük bilim ve araştırma müzesi unvanına da sahiptir. 1903 yılında kurulan bu ihtişamlı müze her yıl 1.5 milyon ziyaretçiyi bünyesinde ağırlamaktadır. Son derece büyük ve ihtişamlı bir müze olan Deutsches Museum, ihtişamlı olduğu kadar kapsamlı bir yapıya da sahiptir.
Müzede 100.000’den fazla nesne bulunmaktadır. Yetişkinler için ayrı çocuklar için ayrı bölümleri olan bu müzede 7’den 70’e tüm yaş grupları kendi seviyelerine uygun sergiler ve çalışmalar bulabilmektedir. Müze içerisinde tarihi arabalarından, müzik enstrümanlarına, uçaklara kadar birçok tarihi eseri incelemeniz mümkündür. Aynı zamanda meraklıları için ayrı bir parantez açıp söylememiz gerekirse burada 1886 yılından kalma araçları dahi inceleme fırsatına sahip olabilirsiniz.
1772 yılından kalma bir askeri yapı üzerine inşa edilen müzeyi gerçek manada gezmek isteyen herkesin 2 saatlerini ayırmalarını gerekmektedir.
Dünyanın farklı noktalarında faaliyet gösteren ve kuruluş yılları son derece eskilere dayanan bilim merkezlerine baktığımızda genel olarak toplumun en meraklı, hayal gücü en aktif kesimine yani çocuklara hitap ettiklerini görüyoruz. Dünyanın daha birçok noktasında keşfedilmeyi ve incelenmeyi bekleyen bilim merkezleri bulunmaktadır. Bizler bu yazımızda ilk 5’ini inceledik. İlham Veren Bilim Merkezleri serimizin ikinci bölümünü de incelemek isterseniz sizleri buraya alalım.
Çocukların içlerinde bulunan ve keşfedilmeyi beklenen bilim, teknoloji yönündeki ilgi ve meraklarını ortaya çıkarabilmek için harika bir yöntem olan bilim merkezleri ülkemizde birçok şehirde de bulunmaktadır. Bilime verilen önemin artmasıyla doğru orantılı olarak sayılarının artış gösterdiği bilim merkezlerinin sayılarının daha da artması ve herkes tarafından ulaşılabilir olmaları dileğiyle.