TÜBİTAK 4003 Çağrısı Danışmanlığı Danışmanlığı
Bilim merkezleri; toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırarak bilimi ulaşılabilir ve toplum için ilgi çekici hale getirmenin en iyi yollarından biridir. Bilim merkezleri için genel toplumun ve bu toplumdaki özellikle 5-14 yaş grupları arasındaki çocukların bilimi dokunarak, yaşayıp deneyimleyerek öğrenmesi için çeşitli ortamların hazırlandığı merkezler açıklaması da yapılabilir.
Bu merkezler içerisinde merak her yerdedir. Kişiler merak ettiği nesneyi kurcalayabilir, yeni deneyimler edinebilir. İçeriği bilim, sanat, teknoloji gibi alanların birleşimi ile donanmış olan Bilim Merkezleri içerisinde öğrenmeyi pekiştirecek, bilgini pratiğe dökülmesini sağlayacak birbirinden farklı alanlarda atölye çalışmaları, deneyler, bilim gösterileri bulunmaktadır.
Toplumun refah seviyesini ileri bir düzeye taşımak için bilim, sanat, teknoloji gibi toplumun üretim yapabileceği alanlara dikkatlerin çekilmesi ve toplumların bu yönlere teşvik edilmesinin gerekliliği açıkça ortadadır.
Genel misyonu itibariyle ülkemizin rekabet gücünü ve refahını artırmak ve sürekli kılmak için; toplumun her kesimi ve ilgili kurumlarıyla iş birliği içinde çalışmalar yürütüp ülkemizde bilim ve teknoloji kültürü oluşturmada öncülük eden TÜBİTAK, bu konuya oldukça fazla önem vermekte ve bilim, sanat teknoloji ile ilgili birçok çalışmayı desteklemek amacıyla çeşitli programlar yürütmektedir.
Bu sebeple TÜBİTAK, toplumda bilim ve teknoloji kültürü oluşturmada bilim merkezlerinin kritik bir yere öneme sahip olduğu öngörüsünden yola çıkarak Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 23. toplantısında alınan karar ile bilim merkezlerinin kurulmasını desteklemek ve yıllar içerisinde sayılarını artmasını sağlamak amacıyla belediyeleri kapsayan TÜBİTAK 4003 Destek Programını açmıştır.
TÜBİTAK 4003 Destek Programı çerçevesinde bilim merkezi kurmak isteyen belediyelere destekte bulunulmaktadır. 4003 Destek Programı kapsamında 2 farklı çağrı bulunmaktadır; bu çağrılardan biri 4003 Büyük Ölçekli Bilim Merkezi Projeleri, diğeri ise 4003-B Küçük Ölçekli Bilim Merkezi Projeleri’dir.
Yazımızın devamında her iki çağrıdan ve içeriklerinden bahsedeceğiz. İyi okumalar dileriz!
-
4003 Büyük Ölçekli Bilim Merkezi Projeleri
TÜBİTAK 4003 Destek Programında yer alan Büyük Ölçekli Bilim Merkezleri Projeleri; il belediyelerinin bilim merkezi kurması için yapılan desteği kapsamaktadır. Aynı zamanda TÜBİTAK Başkanlığı tarafından uygun görülen durumlarda illerde bulunan valilik, üniversite gibi kamu kurumlarının da Bilim Merkezleri kurulması konusundaki projeleri desteklenebilecektir.
İl bazındaki belediyelerin yararlanabileceği bu destek projesinin başvuru için herhangi bir süre sınırı bulunmamaktadır.
Öğrenmenin en etkili yolu eğlenerek, deneyimleyerek öğrenmektir. Bu bağlamda kurulan bilim merkezlerinde özellikle 5-14 yaş arasındaki çocukların okullarında görmüş oldukları teorik dersleri, pratiğe nasıl dönüştürebileceklerini uygulamalı bir biçimde eğlenerek öğrenmelerini sağlamak verilen desteğin en önemli gayelerindendir.
Küçük yaşlarda bilim ve teknoloji ile tanışan bir nesil yetiştirmenin geleceğe yapılan en büyük yatırım olduğunun farkında olan TÜBİTAK bu sebeple il bazındaki belediyelerin Bilim Merkezi kurması için büyük bir destek vermektedir.
-
4003-B Küçük Ölçekli Bilim Merkezleri Projeleri
Küçük Ölçekli Bilim Merkezleri Projeleri kapsamında ilçe bazındaki belediyelerin Bilim Merkezi kurulum süreçleri desteklenmektedir; ancak her ilçe belediyesi bu destek programına başvuramamaktadır. Programa başvurabilmek için ilçe belediyesinin en az 200.000 nüfuslu olması gerekmektedir. Bunlarla birlikte TÜBİTAK 4003 Destek Programı’ndan yararlanmak isteyen belediyelerin başvuru yapmadan önce Bilim Merkezi olarak kullanılacak binanın inşasının bitmiş olması gerekmektedir. Bilim Merkezi olarak kullanılacak bir binaya sahip olan belediyeler ise herhangi bir zaman kısıtlaması olmadan başvurularını yapabilirler.
TÜBİTAK tarafından 4003 Destek Programı’ndan yararlanan belediyelere maksimum 2.000.000 TL olacak şekilde destek yapılmaktadır; ancak bu destek bütçesi direkt olarak belediyenin üzerine geçirilmemekte, Bilim Merkezinin kurulumu aşamasında ihtiyaç duyulan donanımlarla destek sağlayarak bu bütçeyi belediyelere sunmaktadır. Bütçe desteği belediyelere %50 oranında verilmektedir. Yani bu demek oluyor ki 1.000.000TL bütçeyi belediye sağlıyorsa diğer 1.000.000TL’lik destek ise TÜBİTAK tarafından sağlanıyor.
-
TÜBİTAK 4003 Destek Kapsamı
TÜBİTAK 4003 Destek Programı kapsamında Bilim Merkezlerinin kurulumu ve faaliyet göstermesi için belediyelere birçok aşamada destek olunmaktadır. TÜBİTAK’ın destek projesi kapsamında belediyelere şu konularda destek sağlanmaktadır:
Bilim Merkezinde yer alacak sergilerin tasarımı, üretimi ve temini veya gerektiğinde hazır sergi alınması/kiralanması:
Bilim merkezlerinde birçok farklı temada sergiler bulunmaktadır. Bu sergiler ziyaretçilerin bilim, sanat ve teknoloji gibi alanlar ile etkileşimde bulunmasına, deneyimler edinmesine olanak tanımaktadır. Bilim merkezlerinin olmazsa olmazları olan sergilerin her türlü aşaması TÜBİTAK tarafından desteklenmektedir. Bu da Bilim Merkezi kurmak isteyen belediyeler için oldukça büyük bir artı sağlamaktadır.
Eğitim birimlerinde (laboratuvar, sınıf, atölye vb.) gerçekleştirilerek etkinliklerin ve içeriklerinin tanımlanması ve bu etkinliklere ilişkin materyallerin temini:
Bilim Merkezleri içerisinde özellikle de çocukların teorik bilgileri pratikle tamamlamalarını sağlayan atölye çalışmaları, deney laboratuvarları gibi çalışmaların yapılması son derece önemli ve katılımcılara fayda sağlayan çalışmalardır. Bu çalışmalarda hangi içeriklerin yer alacağı ve içeriklerin uygulanabilmesi için gerekli olan materyallerin temini de TÜBİTAK tarafından sağlanmaktadır. Belediyelere yapılan hem danışmanlık hem de finans desteği sayesinde Bilim Merkezlerinin kurulumu çok daha kolay bir hal almaktadır.
Bilim Merkezi binasının sergi salonları ve eğitim birimlerinin mimarisi (alan, altyapı planlamaları) ve Bilim Merkezinin fonksiyonel alanlarının planlanması konusunda mimari danışmanlık:
Bilim Merkezlerinde ziyaretçilere sunulan sergiler ve atölye çalışmaları gibi etkinlikler kadar Bilim Merkezinin nasıl bir mimari plana sahip olduğu, ışıklandırmaları, altyapısının uygulanacak sergileri desteklemeyip desteklemeyeceği de oldukça büyük bir öneme sahiptir.
İyi bir Bilim Merkezi kurulumu iyi bir mimari danışmanlığından geçmektedir. Yanlış ve plansız yapılan bir bilim merkezi planı üzerine her ne kadar kaliteli ve topluma fayda sağlayacak sergiler, çalışmalar koyulsa dahi maksimum verim alınması pek mümkün değildir. Bu sebeple bu aşamada tecrübeli, bilim merkezi ve sergi tasarımları konusunda tecrübeli tasarımcılarla çalışmak son derece önemlidir.
TÜBİTAK’ın sunmuş olduğu destek kapsamında tasarım konusunda çalışılacak tasarımcıların desteklenmesi ile belediyeler hem özgün bir tasarıma hem de bilim merkezlerinin gereksinimleri karşılayacakları bir yapıya kavuşmuş olurlar.
Bilim Merkezinin yönetim ve organizasyonel yapısının belirlenmesi konusunda danışmanlık:
Bilim Merkezinin kurulum ve faaliyet süreçlerinin düzenli ve sorunsuz ilerleyebilmesi adına belediyelere yönetim ve organizasyonel yapının belirlenip düzene koyulabilmesi için TÜBİTAK tarafından danışmanlık desteği sağlanmaktadır.
Bilim Merkezinin yönetim ve organizasyonel yapısının belirlenmesi konusunda danışmanlık:
Bilim Merkezinin kurulum ve faaliyet süreçlerinin düzenli ve sorunsuz ilerleyebilmesi adına belediyelere yönetim ve organizasyonel yapının belirlenip düzene koyulabilmesi için TÜBİTAK tarafından danışmanlık desteği sağlanmaktadır.
Böylece TÜBİTAK tarafından yalnızca kurulum aşamasında değil kurulum sonrasındaki sürecin de düzenli bir biçimde faaliyet göstermesi adına çalışma yapılmış olur.
Bilim Merkezinde çalışacak olan personelin eğitimi: Bilim Merkezinde görev yapacak, çeşitli atölye ve etkinlik çalışmalarını düzenleyen kişilerin bu konuda eğitim alması son derece önemlidir. Bu sebeple gerekli yetkinliklere sahip olan kişilere TÜBİTAK tarafından eğitimler verilerek Bilim Merkezi için istihdam sağlanmaktadır.
Yapımı ve tefrişatının temini proje yürütücüsü kurum tarafından gerçekleştirilecek olan Planetaryum binasının teknik donanımının temini ve gerçekleştirilecek gösterilerin belirlenmesi:
Kubbe şeklinde bir sinema perdesine sahip olan ve izleyicilere yüksek gerçeklik algısı ile harika bir gösterim sunan planetaryumlar da Bilim Merkezlerinin ayrılmaz parçaları arasında yer almaktadır. Planetaryumlar kapasite sayılarına göre farklı boyutlarda, kullanım durumlarına göre sabit ya da mobil olarak kurulabilmektedirler. Bilim, teknoloji, uzay gibi daha birçok çeşitli konuda 15-20 dakikalık gösterimlerin sunulduğu planetaryumların teknik donanımı ve içerisinde gerçekleştirilerek olan film gösterimlerinin belirlenmesi TÜBİTAK tarafından gerçekleştirilmektedir.
Bilim Merkezinin amacına uygun hizmet verebilmesi için TÜBİTAK Tarafından gerekli görülen hallerde projeye sunulan bütçe içerisinde olması kaydıyla Bilim Merkezi ile ilgili her türlü yapım işi, mal ve hizmet alımı:
Bilim Merkezinin amacına hizmet edebilecek yetkinlikte ve donanımda olması oldukça önemlidir. Bu sebeple belediyelerin eksik kalması halinde TÜBİTAK’ın belediyeye sunmuş olduğu bütçe kapsamında olması kaydıyla belediyeye bilim merkezi konusunda her türlü destek sağlanmaktadır.
-
Proje Süresi
4003 Destek Programı kapsamında kurulan bilim merkezlerinin faaliyete geçebilmesi için birçok prosedür ve aşama gereklidir. Bu destek programı kapsamında belediyeler bazında kurulan Bilim Merkezlerinin proje süresi yapılan tüm revizyonlar da dahil olmak üzere 6 yılı geçemez. (Proje başlangıcı, proje sözleşmesinin imzalanarak kurulum faaliyetlerine başlanması, proje sonu ise bilim merkezinin faaliyete açıldığı tarihi kapsamaktadır.)
Ancak proje yürütücünün gerekçeli talebi, Müdürlüğün uygun görüşü ve Yönetim Kurulu kararı ile bu süre 8 yıla kadar çekilebilir.
Bilim Merkezleri, topluma bilim ve teknoloji kültürünü aşılamada en büyük yardımı, desteği yapan ve yapmaya devam edecek olan projelerdir.
WES Team olarak; 4003 sürecini tecrübe etmiş, bilim merkezlerinin kurulumu, tasarımı üretimi ve yönetimi alanında çalışmış ekibimizle birlikte sizlere yardımcı olmaktan mutluluk duyarız. Belediyelerin kendi dönemlerinde ülkemize kalıcı ve sürdürülebilir eserler bırakması adına bu tarz projelerde tecrübeli ve kalifiye insanlara ihtiyaç duyacağını tahmin ediyoruz.
Bu durumun bilince olan, uygun şartları gösteren tüm belediyeleri TÜBİTAK’ın çağrısını duyup harekete geçmeye davet ediyoruz. Bilim, sanat ve teknolojiyi her noktaya ulaştırmak dileğiyle.